TRENTINI ‘N PURGATORI – 3

di Cornelio Galas

“L’è tut …na comedia”

Tèrz tòch: Gian Dionisio Gardeli co le ciàvi che ghe brùsa le mam

“Chi èlo quel disgrazià co le mam brusàe?”
gò domanda a San Romedi squasi sul stremì.
“Spèta, spèta che l’è longa la so storia
– ha dìt el Sant – va là, dai, scóltela tì”.

Me som alora fat pu vizìm, a quel por danà
e ho vist cosa ghe féva le bòle su le mam
el gavéva do ciàvi ancora róse da le sdinze
l’era quéle che bruséva i dei de que l’umam.

“Pòdel molàrli per tèra quei so suplìzi?
o devel sofrìr così per tuta l’eternità?”
-Ah se l’savés come le butèria volentéra
ma anca chi, en Purgatori, no gh’è pietà.

E co na fàcia che féva capir i so dolori
l’ha tacà via, quel a contarne tut quant
ogni tant el feve dei gesti co la bóca …
ma giust el temp per no zigàr pù de tant.

“Vegnirìa a èser ‘l Gian Dionisio Gardeli
na volta i me conoséva tuti su en Trentìm
comandéva alora l’Enrico, pievàm del Tiròl…
col Ludovich de Brandeburgh ‘n zima al pìm.

Vescovi e tirolesi no i se podéva vedér
anca se ‘l papa, quel Clemente quart …
l’aveva més su el Mainard, prete da Praga
per méter ensèma a Trent tute le part.

Ma anca quel vescovo no l’è nà d’acordi
come del rest quei vegnui prima de él
eh sì che ‘l gavéva anca amizi e parenti
la sposa del Ludovich l’era na Mainardèl.

Fato stà che vescovi e preti i ha dovù
star ala larga dala Curia del Trentìm
porte seràe, case e castèi anca de pù
guai se i zerchéva de vegnir chi vizìm.

L’è nada envanti così per en par de ani
fim quando è arivà ‘l Jacop da Carara
Gà dat na mam anca alquanti trentini
a far scampar Corado de Teck ne la gara.

Entant a mi, che tanti i me voleva bèm
m’è stà dat le ciavi de ‘n sach de castèi
Sol mi ero paróm del Bonconsìli, a Tém,
e ‘n anca a Sténech, i era tuti ai me péi.

Dale Zudicàrie, fim nela Val de Leder,
e su ancoa vers Bregùz, vers el Banàl
mì comandevo, a mi i doveva obedirme
e quei che no lo féva pò i finiva mal.

Ma ‘l Ludovìch no ‘l me l’ha perdonàda
e poch temp dopo l’ha mandà i soldai
No podévo far alter che quela rendùa
se no volevo finìr coi dèi tuti taiài.

De nòt alora entant che no vedéva nesùni
ho tot sté ciavi dei me castèi ‘n mam
som sbrisià fora dai muri de Trent …
e ghe le ho date a quel brut capitàm.

Sì, l’è vera, ho tradì tant la me zènt
ma l’era da prima che con quei tirolèsi
mi aveva zercà de nar ale tante d’acordi
per no finir serà en presóm, coi pulési.

Ma no l’è questa la fim de la me storia
come sti foghéti che me brùsa le màm…
El Ludovìch difati propri no ‘l scherzéva
el gaveva entenzióm de far alter dàm.

Som nà su, de bala, al castel de Perzem
dove gh’era me neó, sì, el Bonaventura
“Te prego – gò dit – dame le to ciàvi
se no te vòi finir anca ti en sventura”.

Ma lù el savéva zà, quel che avevo fat
coi castèi de Trent e dele altre val
No l’è stà lì tant a pensarghe su …
el m’ha brincà e fat copar lì su ‘n pal.

Fème adès, che la me storia zamai savé,
en piazér che en font no ve costa gnent
diséghe zo, ai me paesani del Trentim
che gò ancora nel me cor quela bona zent.

L’è vera, le ciavi le ho date ai nemìzi
ma sol perche no ghe fùssa tanti morti
che pò se ghe pensé su, senza prozèsi
i ha fat en modo che sia tèra per orti.

Po’ l’é svenù, quel por Jacop Gardèli
che se sentiva spùza de carne stracòta
L’era i so dèi, zamai tuti spelài …
entant che le ciavi le bruséva de sóta.

Questa voce è stata pubblicata in Senza categoria. Contrassegna il permalink.

Lascia un commento